TE AITO 2009 – Courses de pirogues V1
Posté par rainbowoman le 26 juillet 2009
Publié dans TRADITIONS POLYNESIENNES | Pas de Commentaire »
Posté par rainbowoman le 26 juillet 2009
Publié dans TRADITIONS POLYNESIENNES | Pas de Commentaire »
Posté par rainbowoman le 15 juillet 2009
I Ra’iatea, tē vai ra te hō’ē tiare ta’a’ē roa, inaha,e’ita ‘oia e tupu haere noa i te mau vāhi ato’a. ‘E taua tiare ra, ‘o te Tiare ‘Apetahi ia. I ni’a noa ‘oia i te mou’a ra ‘o Temehani e tupu ai. Ua tāmatahia i te tanu i te vāhi ‘ē atu. E mea faufa’a ‘ore : e’ita e tupu ! E tiare ‘ē roa ato’a ho’I te Taire ‘Apetahi : e’erer tōna ‘ūa’a mai tō te mau tiare ato’a : e mea ‘uo’uo ‘ ni’a iho, e mea matie ‘o raro a’e. E tiare maere rahi te Tiare ‘Apetahi : e hoho’a rima ta’ata tōna. Teie tōna ‘ā’ai.
I te hō’ē tau, tē parahi ra te hō’ē ta’ata e tāna vahine i ni’a i te mou’a Temehani. ‘O Tunui te tāne ‘e ‘o Heia te vahine. E orara’a ‘oa’oa tō rāua Tunui mā i tō rāua pārahira’a i Temehani. I te hō’ē mahana, ua vaiiho ‘o Tunui i tāna vahine, nō te hō’ē tere i Tahiti. Hou ‘oia ‘a reva ai, ‘ua parau atu ‘oia ‘ē :
« - E ta’u here iti ē ! ‘e pārahi iho ‘oe i ‘ō nei. Tē reva nei au i Tahiti. E’ita vau e maoro, e fārerei fa’ahou tāua. ‘A pārahi iho ! »
Ua ti’aturi ‘o Heia ē, e’ita ihoā ‘oia e maoro i Tahiti. ‘A tia’i rra te vahine ia ho’i mai te hoa !! ‘A pō ia mahana … ‘a ao ia pō … ‘e, ‘ a pau ia ‘āva’e … ‘Aita nei ā i ho’i mai !!
Ia ara mai ‘oia i te po’ipo’i, e ‘ohiti ‘ona i te hō’ē tiare pua, nō te poe. Ua nā reira noa ‘o Heia iti, ‘e matahiti atu ra. ‘Aita nei ā ihoā tāna tāne i ho’i mai !!!
Tae a’e ra i te hō’ē mahana, nō te rahi o tōna pe’ape’a ‘e o tōna ‘oto, ta’i noa a’e ra , ‘ pō noa atu ra, ‘e ‘opua iho ra’oia i te ha’apohe ia na. U ‘ōhiti mai i te hō’ē tiare pua, poe a’era i ni’a i tōna tari’a. Ua ‘ō’oti mai i te piti o te tiare, ‘e haere atu ra i te hō’ē vahi mato tārere, ma te tāpe’a maita’i i tāna tiare, ‘e i reira, ‘ōu’a atu ra i raro mai i taua mato ra. I te vāhi i topa ai ‘oia, ua mo’e roa tōna rima ra, te rima i tāpe’a i te tiare, ‘aita ia i mo’e roa.
I te vāhi tei reira taua rima nōna ra, ua tupu mai ia, i te hō’ē rā’au iti rau’ere rōroa, ‘e, ua ‘ūa’a mai te hō’ē tiare iti : e mea ‘uo’uo ‘o roto, e mea matie ‘o rāpae.
’E te huru ‘o taua tiare ra, e hoho’a ia no te rima ta’ata, te rima ‘o Heia. Ua topahia tōna i’oa : TIARE ‘APETAHI.
Publié dans LEGENDES POLYNESIENNES | Pas de Commentaire »
Posté par rainbowoman le 15 juillet 2009
« I te matamua, te ora ra e piti na ta’ata, ho’e tane, e ho’e vahine.
No tona hina’aro e haere e tautai, ‘opua iho ra ‘oia e vaiiho i tana vahine i te fare.
Tupu a’e nei te ho’e tatama’i i rotopu ia raua. Ho’i mai nei te hau i rotopu ia raua, haere atu ra te tane i te tautai.
Opua a’e nei ‘Apetahi, te vahine, e pa’iuma i ni’a i te mou’a Temehani. I reira, noa atu te ‘una’una o te fenua, rahi roa a’e tona ‘oto. Fa mai nei te mana’o e ha’apohe ia na. Heru a’e ra ‘oia i te ho’e ‘apo’o, taumi iho ra i tona rima ‘aui i ni’a i te ho’e ‘ofa’i no te tapu ‘e atu i tona ria, tu’u atu ra i tona rima ‘aui i roto i te ‘apo’o hou a pohe atu ai.
Matahiti i muri mai, i te vahi i reira te vahine i tanu ai i tona rima, ua tupu mai te ho’e tumu ra’au e te hotu nei te mau tiare teatea nehenehe mau i ni’a iho..
I te ho’e mahana, ‘imi a’e ra te nuna’a o Tevaitoa i te mau ‘ofe e, ta’oto a’e nei ratou i tera ra ru’i i piha’i iho i taua tumu ra’au ra. I te po’ipo’i, ara a’e nei ratou no te ho’e maniania hitima’ue. O te maniania o te mau tiare tei ‘ua’a, ho’e a hoho’a e te rima ta’ata.
Maramarama a’e nei ratou e, o te rima o ‘Apetahi teie e topa iho ra ratou i te i’oa « Tiare ‘Apetahi ».
Pa’iuma atu ra Averii te tane, i ni’a ite mou’a no te ‘ofati i te ho’e tumu e no te tanu atu i mua i tona fare no te ha’amana’o i tana vahine, aore ra te tumu i hotu.
Mai taua mahana ra, rave rahi mau ta’ata tei tamata e tanu i te Tiare ‘Apetahi i tetahi atu vahi, e ‘aore ihoa taua tiare i hotu noa a’e.
E vai tamau noa te Tiare ‘Apetahi i ni’a i te mou’a Temehani a tau a hiti noa atu. »
Cette autre version de la légende de la fleur ‘Apetahi, raconte qu’une femme prénommée ‘Apetahi se serait réfugiée sur le mont Temehani suite à une violente dispute avec son époux Averii. Seule et envahie d’une grande tristesse, elle aurait voulu se donner la mort. Après avoir creusé un trou, elle se coupa le bras gauche d’un geste désespéré et l’enterra avant de mourir tragiquement. Plusieurs années passèrent avant qu’un arbuste paré de belles fleurs blanches ne pousse sur cet emplacement. Des habitants des environs, à la recherche de bambous sur le mont Temehani passèrent justement la nuit près de l’arbuste. Réveillés par des bruits secs, ces promeneurs observèrent l’étrange éclosion des fleurs blanches dont les pétales semblaient former une main. Le rapprochement fut aussitôt fait entre la fleur et la main de la défunte ‘Apetahi.
En son souvenir, la fleur fut baptisée Tiare ‘Apetahi.
Publié dans LEGENDES POLYNESIENNES | 2 Commentaires »
Posté par rainbowoman le 14 juillet 2009
Le Tiare Apetahi (Apetahia raiateensis) est une espèce d’arbuste de la famille des Campanulaceae.
Elle est endémique de l’île de Raiatea en Polynésie Française. Cette plante ne pousse que sur le plateau du mont Temehani. Toutes les tentatives de transplantation dans d’autres parties de l’île ou dans l’archipel des Îles Sous-le-Vent ont échoué.
Ses fleurs sont lobéliacées avec une demi-corolle à cinq pétales : la fleur est en effet caractérisé par ces cinq pétales présentes sur un seul côté de la fleur, rappelant la forme d’une main. Le Tiare Apetahi est souvent utilisé comme emblème de l’île de Raiatea.
Publié dans FAUNE ET FLORE | 1 Commentaire »
Posté par rainbowoman le 14 juillet 2009
Le concours de chants et danses HEIVA a débuté.
Que le meilleur gagne !
Découvrez les premières photos de la soirée d’ouverture
Publié dans Heiva 2009, TRADITIONS POLYNESIENNES | 2 Commentaires »